Koniunktura w rolnictwie Wielkopolski – październik 2013 r.
(na podstawie ankietowania gospodarstw rolnych)
Dział Ekonomiki, Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu prowadzi od kilku lat badanie sytuacji ekonomicznej i społecznej gospodarstw rolnych w Wielkopolsce na bazie ankiet badania koniunktury w rolnictwie prowadzonej przez Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH w Warszawie.
Ankietowania dokonują gminni specjaliści doradztwa rolnego wśród rolników z terenu obsługiwanej gminy, a następnie zestawiana jest ankieta dla województwa. Odpowiedzi ilościowe w ankiecie zbiorczej są prezentowane w procentach, co jest czytelniejsze. Poza tym na str. 2 zamieszczone są wykresy, które obrazują graficznie odpowiedzi rolników, a na str. 3 są wykresy porównujące koniunkturę z października 2010, 2011, 2012 i 2013 r.
Główne pytania ankiety to:
- sytuacja finansowa gospodarstw rolnych,
- zakupy bieżące,
- inwestycje,
- kredyty,
- ocena perspektyw gospodarowania,
- dane o wykształceniu i wieku kierowniku gospodarstwa.
W październiku br. ankietowano 256 gospodarstw rolnych, gospodarujących na 8.449,85 ha gruntów rolnych. Na podstawie ankiet można wywnioskować że:
Ad.1. przychody pieniężne 36 % rolników wykazuje jako takie same do poprzedniego ankietowania, a 29 % jako większe i jednocześnie aż 44 % przewiduje że za kwartał też będą takie same, a tylko 13 % że większe. Zbliżone relacje występują w oszczędnościach i zadłużeniach gospodarstw.
Ad.2. w zakupach nawozów mineralnych, 61 % kupiło tyle samo i 9 % więcej, pasz 52 % tyle samo i 13 % więcej, środków ochrony roślin 56 % tyle samo i 6 % więcej. Zakupy nawozów mineralnych i pasz są zbliżone do poprzednich tj. jesienią ubr., a zakupy środków ochrony roślin są mniejsze o ok. 1 %.
Ad.3. inwestycje to, 34 % kupiło lub planuje kupić maszyny i urządzenia rolnicze i tylko 13 % w zakresie inwestycji budowlanych. Poziom tych inwestycji jest większy o 4 % w zakupie maszyn i urządzeń rolniczych, a w zakresie inwestycji budowlanych bez zmian.
Ad.4. w zakresie kredytów 43 % ankietowanych wzięło lub planuje kredyty preferencyjne, a 20 % kredyty rynkowe. W kredytach preferencyjnych jest spadek o 14 %, a w kredytach rynkowych wzrost o 4%.
Ad.5. w ocenie perspektyw gospodarowania, na którą jako dobrą było 17 % odpowiedzi, a jako złą 8 % odpowiedzi i aż 75 % odpowiedzi to obawa w przyszłość gospodarowania, na co głównie ma wpływ bieżąca sytuacja nieopłacalności głównych kierunków produkcji rolniczej (oprócz mleka).
Ad.6. dotyczy informacji, 43 % rolników ma 31-45 lat, i aż 46 % 46-60 lat, pozostałe 11 % to wiek do 30 i powyżej 60 lat, co świadczy o dość późnym wieku pracy młodych rolników na tzw. własny rachunek, a z drugiej strony wczesne kończenie pracy zawodowej z przyczyn zdrowotnych, czyli ciężkiej pracy rolnika. Wykształcenie rolników to w 56 % średnie lub pomaturalne zawodowe, a w 9 % wyższe. Odpowiedzi te obrazują aktualny w tym zakresie status rolników.
W bieżącej koniunkturze zostały również ocenione skutki tegorocznych anomalii pogodowych dla gospodarstw, które jako nieodczuwalne ocenia 13 %, nieznaczne 47 %, odczuwalne aż 33 % i 7 % rolników jako dotkliwe, tj. ok. 14 – 17 % lepiej niż w ubr., ale co też pośrednio wpływa na sytuację ekonomiczną gospodarstw i nastroje rolników.
Prezentowane w ankiecie zbiorczej tabele i wykresy zawierają procentowe odpowiedzi na wszystkie pytania ankiety i łącznie obrazują tzw. koniunkturę w rolnictwie Wielkopolski w październiku br., jak też oddają nastroje ludności rolniczej. Z odpowiedzi tych wynika, że aktualna sytuacja ekonomiczna i nastroje społeczne w rolnictwie i na wsi są na niskim poziomie, a widać to szczególnie po odpowiedziach o sytuacji finansowej z jednej strony i perspektywie gospodarowania, które jako dobre ocenia tylko 17 % rolników, a z obawą i strachem w przyszłość patrzy aż 83 % rolników, na co również w pewnym stopniu miały wpływ anomalie pogodowe, choć głównie w br. sytuacja rynkowa podstawowych produktów rolnych, tj. duży spadek cen rynkowych zbóż i rzepaku, również spadek cen żywca wołowego oraz od kilku lat niska opłacalność produkcji żywca wieprzowego.
Ankietowanie gospodarstw rolnych jako „pewien” obraz rolnictwa i wsi, będzie kontynuowane przez WODR w Poznaniu, Dział Ekonomiki.
Jan Brożek
Gł. specjalista ds. ekonomiki, Dział Ekonomiki
