Dział Ekonomiki Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu prowadzi od kilku lat badanie sytuacji ekonomicznej i społecznej gospodarstw rolnych w Wielkopolsce na bazie ankiet badania koniunktury w rolnictwie, prowadzonej przez Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH w Warszawie.
Ankietowania dokonują gminni specjaliści doradztwa rolnego wśród rolników z terenu obsługiwanej gminy, a następnie zestawiana jest ankieta dla województwa. Odpowiedzi liczbowe w ankiecie zbiorczej są prezentowane w procentach, co jest czytelniejsze. Poza tym poniżej są zamieszczone wykresy, które obrazują graficznie odpowiedzi rolników, a także wykresy porównujące koniunkturę z października 2011, 2012, 2013 i 2014 r.
Główne pytania ankiety to:
- sytuacja finansowa gospodarstw rolnych,
- zakupy bieżące,
- inwestycje,
- kredyty,
- ocena perspektyw gospodarowania,
- dane o wykształceniu i wieku kierownika gospodarstwa.
W październiku br. ankietowano 255 gospodarstw rolnych, gospodarujących na 7 718,95 ha gruntów rolnych. Na podstawie ankiet można wywnioskować:
Ad.1. Przychody pieniężne 31% rolników wykazuje jako takie same do poprzedniego ankietowania, a 20% jako większe i jednocześnie aż 38% przewiduje, że za kwartał też będą takie same, a 15% że większe. Zbliżone relacje występują w oszczędnościach i zadłużeniach gospodarstw.
Ad.2. W zakupach nawozów mineralnych 61% kupiło tyle samo i 11% więcej, pasz kupiło tyle samo 48% i aż 12% więcej, środków ochrony roślin – 57% tyle samo i 12% więcej. Zakupy nawozów mineralnych i pasz są zbliżone do poprzednich, tj. jesienią ubr., a zakupy środków ochrony roślin są większe o ok. 5%.
Ad.3. Jeśli chodzi o inwestycje, to 35% kupiło lub planuje kupić maszyny i urządzenia rolnicze oraz 16% inwestuje lub planuje inwestycje budowlane. Poziom tych inwestycji jest większy o 2% w zakupie maszyn i urządzeń rolniczych, a w zakresie inwestycji budowlanych bez zmian.
Ad.4. W zakresie kredytów 41% ankietowanych wzięło lub planuje kredyty preferencyjne, a 12% kredyty rynkowe. W kredytach preferencyjnych jest spadek o 2%, a w kredytach rynkowych o 8%.
Ad.5. W ocenie perspektyw gospodarowania jako dobrą było 13% odpowiedzi, a jako złą 14% odpowiedzi i aż 73% odpowiedzi to obawa w przyszłość gospodarowania. Głównie ma na to wpływ bieżąca sytuacja nieopłacalności głównych kierunków produkcji rolniczej (oprócz mleka).
Ad.6. 43% rolników ma 31-45 lat i aż 46% rolników 46-60 lat, pozostałe 11% to wiek do 30 i powyżej 60 lat, co świadczy o dość późnym wieku pracy młodych rolników na tzw. własny rachunek, a z drugiej strony wczesne kończenie pracy zawodowej z przyczyn zdrowotnych, czyli ciężkiej pracy rolnika. Wykształcenie rolników to w 60% średnie lub pomaturalne zawodowe, a w 8% wyższe. Odpowiedzi te obrazują aktualny w tym zakresie status rolników.
W bieżącej koniunkturze zostały również ocenione skutki tegorocznych anomalii pogodowych dla gospodarstw, które jako nieodczuwalne ocenia 21%, nieznaczne – 48%, odczuwalne – aż 27% i 4% rolników jako dotkliwe, tj. ok. 14-17% lepiej niż w ubr., które to pośrednio wpływają na sytuację ekonomiczną gospodarstw i nastroje rolników.
Prezentowane w ankiecie zbiorczej tabele i wykresy zawierają procentowe odpowiedzi na wszystkie pytania ankiety i łącznie obrazują tzw. koniunkturę w rolnictwie Wielkopolski w październiku br., jak też oddają nastroje ludności rolniczej. Z odpowiedzi tych wynika, że aktualna sytuacja ekonomiczna i nastroje społeczne w rolnictwie i na wsi są na niskim poziomie, a widać to szczególnie po odpowiedziach o sytuacji finansowej i perspektywie gospodarowania, które jako dobre ocenia tylko 13% rolników, a z obawą i strachem w przyszłość patrzy aż 87% rolników, na co również w pewnym stopniu miały wpływ anomalie pogodowe, choć głównie w br. sytuacja rynkowa podstawowych produktów rolnych, tj. głównie spadek cen rynkowych zbóż i rzepaku, również spadek cen żywca wołowego i mleka oraz od kilku lat niska opłacalność produkcji żywca wieprzowego.
Ankietowanie gospodarstw rolnych jako „pewien” obraz rolnictwa i wsi będzie kontynuowane przez WODR w Poznaniu, Dział Ekonomiki.
