PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWO - KLIMATYCZNY 214-2020
Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny jest działaniem w ramach II filara Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2014-2020, który musi być realizowany przez każdy kraj członkowski. Realizacja programów rolno środowiskowo-klimatycznych ma promować produkcję opartą na metodach zgodnych z wymogami ochrony środowiska i ma się przyczynić do zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich z zachowaniem bioróżnorodności oraz uwzględniania zmian klimatycznych na terenach wiejskich. Przyszły program rolno środowiskowo-klimatyczny będzie ukierunkowany na: zachowanie ekstensywnie wykorzystywanie trwałych użytków zielonych, w tym w szczególności na ochronę cennych siedlisk przyrodniczych i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt, a także ochronę różnorodności krajobrazu, ochronę zagrożonych zasobów genetycznych roślin i zwierząt, zrównoważone gospodarowanie nawozami i środkami ochrony roślin oraz działania przyczyniające się do ochrony gleb i wód.
Zgodnie z nowymi założeniami program rolno środowiskowo-klimatyczny będzie obejmował następujące pakiety:
• Rolnictwo zrównoważone
• Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 oraz cenne siedliska poza obszarami Natura 2000
• Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie
• Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie
• Ochrona gleb i wód
• Strefy buforowe i miedze śródpolne
Rolnictwo ekologiczne będzie osobnym programem podzielonym na następujące pakiety:
- 1 - Uprawy rolnicze
- 2 - Uprawy warzywne
- 3 - Uprawy sadownicze + jagodowe
- 4 - Uprawy paszowe
Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone
Celem jest promowanie zrównoważonego systemu gospodarowania; racjonalne wykorzystywanie nawozów, uwzględniające potrzeby roślin, które umożliwia ograniczenie negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko, gospodarowanie w oparciu o analizę gleby i plan nawozowy; ograniczanie wymywania nawozów i przenikania ich do wód gruntowych, zapobieganie ubytkowi zawartości próchnicy organicznej w glebie
Wymogi: obowiązek corocznego opracowania i przestrzegania planu nawozowego, opartego na bilansie azotu oraz aktualnej chemicznej analizie gleby, z określeniem zawartości P, K, Mg i potrzeb wapnowania i określeniem dawek azotu; obowiązek posiadania na gruntach ornych co najmniej 4 upraw, przy czym największa z nich nie może przekraczać 60% ich powierzchni;
stosowanie w płodozmianie roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych; obowiązek koszenia lub wypasu na trwałych użytkach zielonych; maksymalna dawka azotu (pochodzącego z nawozów naturalnych, kompostów i nawozów mineralnych) na gruntach ornych nie powinna przekraczać 150 kg N/ha, a na trwałych użytkach zielonych 120 kg N/ha
Płatność przyznawana tylko do gruntów ornych
Degresywność:
1) 100 % płatności – za powierzchnię od 0,1 ha do 10 ha;
2) 50 % płatności – za powierzchnię od 10,1 do 20 ha;
Pakiet 2. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000
Wariant 2.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków
Wariant 2.2. Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe
Wariant 2.3. Zalewowe łąki selernicowe i słonorośla
Wariant 2.4. Murawy
Wariant 2.5. Półnaturalne łąki wilgotne
Wariant 2.6. Półnaturalne łąki świeże
Pakiet polega przede wszystkim na ograniczeniu nawożenia oraz przestrzeganiu ilości i terminów wykonywanych pokosów lub intensywności wypasu na obszarach cennych przyrodniczo; uwzględnia modyfikacje pakietu 4 i 5 z okresu programowania 2007–2013; jest obowiązek sporządzenia dokumentacji przyrodniczej przez eksperta zatwierdzanej przez RDOŚ
a) tam gdzie nie ma PZO/PO,
b) warianty siedliskowe
Degresywność:
1) 100 % płatności – za powierzchnię od 0,1 ha do 10 ha;
2) 50 % płatności – za powierzchnię od 10,1 do 20 ha.
Wariant 2.1. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków
Brak listy gatunków ptaków; wariant dotyczy ochrony siedlisk ptasich na obszarach specjalnej ochrony (OSO) wyznaczonych w ramach sieci Natura 2000; będzie on dostępny dla rolników, którzy gospodarują na powyższych obszarach; grunty objęte wsparciem - trwałe użytki zielone użytkowane jako łąka, pastwisko.
Płatność :
Podstawowa:
- realizacja wymogów obowiązkowych - (dopuszczalny zakres użytkowania dla cennych siedlisk przyrodniczych): zakaz przeorywania; zakaz włókowania; częstość koszenia; opóźnienie koszenia
Dodatkowa:
- realizacja wymogów uzupełniających – (wynikających z indywidualnych potrzeb ochrony danego pakietu): opóźnienie koszenia (jeszcze bardziej); koszenie ręczne; eliminacja gat. inwazyjnych
Warianty 2.1 – 2.6:
W zależności od wariantu określenie formy użytkowania – kośne, pastwiskowe, kośno-pastwiskowe; ograniczenie terminów (w tym opóźnienie) i częstotliwości koszenia; obowiązek pozostawienia powierzchni nieskoszonych; obowiązek usunięcia skoszonej biomasy; wypas ograniczony czasowo oraz przy określonej obsadzie i obciążeniu (w niektórych wariantach zakaz); ograniczenie nawożenia lub zakaz nawożenia; ograniczenie możliwości wykonywania zabiegów agrotechnicznych i pielęgnacyjnych; inne specyficzne wymogi dla niektórych wariantów (np. wymóg uzupełniający – koszenie ręczne, w wariancie 2.1 - W przypadku wodniczki (Acrocephalus paludicola) przewiduje się odmienne użytkowanie dostosowane do szczególnych wymagań tego gatunku).
Pakiet 3. Obszary cenne poza obszarami Natura 2000
Wariant 3.1. Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe
Wariant 3.2. Zalewowe łąki selernicowe i słonorośla
Wariant 3.3. Murawy
Wariant 3.4. Półnaturalne łąki wilgotne
Wariant 3.5. Półnaturalne łąki świeże
Wymogi: jak w pakiecie 2 dla analogicznych wariantów
Celem jest utrzymanie bądź przywrócenie właściwego stanu ochrony cennych siedlisk przyrodniczych użytkowanych rolniczo poza obszarami Natura 2000. Warunkiem zaklasyfikowania trwałych użytków zielonych do wariantów jest wykonanie dokumentacji przyrodniczej przez eksperta, która będzie podstawą do realizacji zadań w danym wariancie oraz uzyskanie pozytywnej opinii właściwej instytucji.
Degresywność:
1) 100 % płatności – za powierzchnię od 0,1 ha do 10 ha;
2) 50 % płatności – za powierzchnię od 10,1 do 20 ha.
Pakiet 4. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie
Wariant 4.1. Produkcja lokalnych odmian roślin uprawnych
Wariant 4.2. Wytwarzanie w gospodarstwach rolnych nasion roślin uprawnych
istotnych dla zachowania różnorodności biologicznej
Wariant 4.3. Utrzymywanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych
Wariant 4.4. Zakładanie nowych sadów -reintrodukcja starych odmian drzew owocowych.
Celem jest zachowanie lokalnych odmian roślin uprawnych. Pakiet skierowany jest do rolników, którzy czynnie uczestniczą w ochronie i doskonaleniu lokalnych tzn. miejscowych lub starych, zaniechanych w uprawach odmian gatunków roślin uprawnych, a także gatunków roślin uprawnych obecnie zagrożonych erozją genetyczną. Pakiet daje możliwość utrzymywania istniejących zasobów genowych roślin uprawnych in situ.
Wariant 4.1. Produkcja lokalnych odmian roślin uprawnych
Celem jest ochrona in situ - czyli zachowanie populacji, starych odmian i gatunków w ich naturalnym otoczeniu, w warunkach, które pozwoliły na wykształcenie się ich specyficznych własności, poprzez stosowanie tradycyjnego sposobu uprawy, który doprowadził do wyodrębnienia ich unikalnych cech.
Wymogi: uprawa gatunków - (lista gatunków zostanie określona w rozporządzeniu) lub zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze odmian regionalnych i amatorskich; maksymalna powierzchnia dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych – 5 ha w gospodarstwie.
Wariant 4.2. Wytwarzanie w gospodarstwach rolnych nasion roślin uprawnych istotnych dla zachowania różnorodności biologicznej
Celem jest wytwarzanie nasion spełniających minimalne wymagania jakościowe gatunków nie zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze jako odmiany regionalne, amatorskie oraz produkcja nasienna zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze odmian regionalnych i amatorskich. Zwiększenie dostępności nasion roślin uprawnych istotnych dla zachowania różnorodności biologicznej.
Wymogi: uprawa celem uzyskania nasion; maksymalna powierzchnia dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych –5 ha w gospodarstwie; przy odtworzeniu materiału siewnego odmian amatorskich i regionalnych powierzchnia plantacji nasiennych powinna być zgodna z przepisami o nasiennictwie.
Wariant 4.3. Utrzymywanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych
Celem jest zachowanie dawnych odmian roślin sadowniczych, środowiska życia wielu organizmów, tradycyjnego sposobu uprawy i charakterystycznego elementu krajobrazu wiejskiego. Sad tradycyjny to: co najmniej 12 drzew w przedziale od 15/20 lat, reprezentujących nie mniej niż 4 odmiany lub gatunki; przy czym korony drzew rozpoczynają się na wysokości od 120 cm i średnice pnia na wysokości około 1 m nie mogą być mniejsze niż 47 cm, a jednocześnie liczba tych drzew w przeliczeniu na 1 ha powierzchni sadu jest nie mniejsza niż 90.
Wymogi: zabiegi pielęgnacyjne; zabezpieczenie pni młodych drzew przed gryzoniami; utrzymanie ogólnego porządku w sadzie; koszenie i usuwanie bądź rozdrabnianie trawy do 31 lipca lub wypasanie.
Wariant 4.4. Zakładanie nowych sadów - reintrodukcja starych odmian drzew owocowych.
Celem jest odtworzenie dawnych sadów starych odmian drzew owocowych, odtworzenie środowiska życia wielu organizmów, tradycyjnego sposobu użytkowania i charakterystycznego elementu krajobrazu wiejskiego. Powierzchnia bezpośrednio zajętej pod sad - nie mniejszej niż 0,1 ha i nie większą niż 1ha, z liczbą drzew spełniających kryteria ilościowe i jakościowe. Obowiązek zachowania sadu co najmniej przez okres kolejnych 10 lat od uzyskania ostatniej płatności rolnośrodowiskowej, tak aby po zakończeniu płacenia sady nie zostały wycięte. Beneficjent wykonuje nasadzenia nowego sadu z dawnymi odmianami, stanowiącymi co najmniej 60% obsady (możliwość dosadzenia 40% drzew innych odmian, ale też na silnie rosnących podkładkach i prowadzonych jako wysokopienne), obsada – nie mniejsza niż 125 drzew/ha, zobowiązany jest do posadzenia i utrzymywania co najmniej 10 odmian lub gatunków drzew owocowych w sadzie (wymienionych w rozporządzeniu), lub odmian drzew tradycyjnie uprawianych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed 1950 r. Zakłada się obowiązek rozmnażania dawnych odmian drzew na silnie rosnących podkładkach, np. siewka Antonówki dla jabłoni, siewka Gruszy kaukaskiej dla gruszy oraz prowadzenie ich jako wysokopiennych drzew o minimalnej docelowej wysokości pnia 1,20 m, w rozstawie nie mniejszej niż 4 x 5 m i nie większej niż 8 x 10 m.
Pakiet 5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie
Wariant 5.1. Zachowanie lokalnych ras bydła
Wariant 5.2. Zachowanie lokalnych ras koni
Wariant 5.3. Zachowanie lokalnych ras owiec
Wariant 5.4. Zachowanie lokalnych ras świń
Wariant 5.5. Zachowanie lokalnych ras kóz
Celem jest zachowanie rodzimych ras zwierząt poprzez wspieranie i utrzymanie hodowli lokalnych ras odpowiednich gatunków zwierząt zagrożonych wyginięciem, wpisanych do księgi hodowlanej oraz objętych programem ochrony zasobów genetycznych.
Wariant 5.1 Zachowanie lokalnych ras bydła Celem jest utrzymanie ras bydła, dla których realizowane są programy ochrony zasobów genetycznych: polska czerwona, białogrzbieta, polska czerwono-biała, polska czarno-biała.
Wymogi: minimalna liczba krów tej samej rasy w jednym stadzie zakwalifikowanych do udziału w programie ochrony: 4 sztuki; wpis krów do księgi zwierząt hodowlanych danej rasy;
prowadzenie mlecznej oceny wartości użytkowej i dokumentacji hodowlanej w stadzie; realizacja programu hodowlanego ochrony zasobów genetycznych bydła danej rasy.
Degresywność dla krów:
1) 100 % płatności – za liczbę zwierząt do 10;
2) 66 % płatności – za liczbę zwierząt od 11 do 20;
3) 33 % płatności – za liczbę zwierząt od 21 do 40;
Wariant 5.2. Zachowanie lokalnych ras koni
Celem jest utrzymanie ras koni, dla których realizowane są programy ochrony: konik polski, koń huculski, koń małopolski, koń śląski, koń wielkopolski, koń zimnokrwisty w typie sokólskim, koń zimnokrwisty w typie sztumskim.
Wymogi: minimalna liczba samic w stadzie: 2 klacze tej samej rasy zakwalifikowane do udziału w programie ochrony; wpis koni do księgi zwierząt hodowlanych danej rasy i prowadzenie dokumentacji hodowlanej stada; realizacja programu hodowlanego ochrony zasobów genetycznych koni danej rasy.
Degresywność dla koni:
1) 100 % płatności – za liczbę zwierząt do 5;
2) 66 % płatności – za liczbę zwierząt od 6 do 10;
3) 33 % płatności – za liczbę zwierząt od 11 do 20
Wariant 5.3. Zachowanie lokalnych ras owiec Celem jest utrzymanie ras owiec, dla których są realizowane programy hodowlane zasobów genetycznych : polska owca górska odmiany barwnej, wrzosówka, świniarka, owca olkuska, merynos odmiany barwnej, polska owca nizinna odmiany uhruskiej, owca wielkopolska, polska owca nizinna odmiany żelaźnieńskiej, korideil, owca kamieniecka, owca pomorska, merynos polski w starym typie, cakiel podhalański, polska owca pogórza, czarnogłówka
Wymogi: realizacja programu hodowlanego ochrony zasobów genetycznych owiec danej rasy; minimalna liczba owiec matek tej samej rasy zakwalifikowanych do udziału w programie ochrony: 15 sztuk – owce rasy cakiel podhalański; 30 sztuk - owce rasy merynos polski w starym typie; 10 sztuk – owce pozostałych ras; wpis owiec do księgi zwierząt hodowlanych danej rasy i prowadzenie dokumentacji hodowlanej stada; stosunek tryków do maciorek w stadzie nie przekracza: dla tryków stadnych 1: 20-30; dla tryków młodych 1:15
Degresywność dla owiec:
1) 100 % płatności – za liczbę zwierząt do 40;
2) 66 % płatności – za liczbę zwierząt od 41 do 80;
3) 33 % płatności – za liczbę zwierząt od 81 do 160;
Wariant 5.4. Zachowanie lokalnych ras świń
Celem jest utrzymanie ras świń, dla których realizowany jest program ochrony zasobów genetycznych: puławska, złotnicka biała, złotnicka pstra.
Wymogi: realizacja programu hodowlanego ochrony zasobów genetycznych świni danej rasy; prowadzenie oceny wartości użytkowej i dokumentacji hodowlanej w stadzie; wpis loch do księgi zwierząt hodowlanych danej rasy; minimalna liczba loch stada podstawowego tej samej rasy zakwalifikowanych do programu ochrony w stadzie: świnie rasy puławskiej – 10 sztuk; świnie rasy złotnickiej białej – 6 sztuk; świnie rasy złotnickiej pstrej – 3 sztuk.
Degresywność dla świń:
1) 100 % płatności – za liczbę zwierząt do 20;
2) 66 % płatności – za liczbę zwierząt od 21 do 40;
3) 33 % płatności – za liczbę zwierząt od 41 do 80.
Wariant 5.5 Zachowanie lokalnych ras kóz Celem jest realizacja tego wariantu ma za zadanie odtworzenie i zachowanie rodzimej rasy kóz karpackich. Koza ta uważana była za wymarłą, jednak poszukiwania w terenie pozwoliły na odnalezienie osobników o fenotypie charakterystycznym dla tej rasy.
Wymogi: realizacja programu ochrony zasobów genetycznych kozy karpackiej, prowadzenie kontroli użytkowości i dokumentacji hodowlanej w stadzie, minimalna liczba samic w stadzie: 3 kozy karpackie zakwalifikowane do programu ochrony; wpis kóz do księgi hodowlanej; co najmniej 15 kóz powinno przypadać na 1 kozła
Pakiet 6. Ochrona gleb i wód
Celem jest odpowiednie użytkowanie gleb, ochrona przed erozją wodną i wietrzną, przeciwdziałanie utracie substancji organicznej w glebie, ochrona wód przed zanieczyszczeniami. W oparciu o opracowanie eksperckie i przekazane uwagi oraz biorąc pod uwagę potrzebę uproszczenia działania potrzebę ukierunkowania ograniczoność środków finansowych propozycja kontynuacji obecnych 3 wariantów ale z modyfikacjami:
Wariant 6.1. Wsiewki poplonowe;
Wariant 6.2. Międzyplon ozimy;
Wariant 6.3. Międzyplon ścierniskowy.
Degresywność:
1) 100 % płatności – za powierzchnię od 0,1 ha do 10 ha;
2) 50 % płatności – za powierzchnię od 10,1 do 20 ha;
Rozważa się zróżnicowanie płatności w zależności od tego czy gospodarstwo korzysta z kwalifikowania międzyplonów w ramach elementów (EFA) - obszarów proekologicznych :
1) pełna płatność – dla gospodarstw, które nie kwalifikują międzyplonów jako element ecological focus area (EFA),
2) płatność w pomniejszonej wysokości dla gospodarstw kwalifikujących międzyplony jako element ecological focus area (EFA),
Wariant 6.1. Wsiewki poplonowe
Wymogi: wsiewanie roślin jako wsiewki poplonowej w rosnące rośliny ozime lub razem z siewem roślin jarych i utrzymanie ich przez okres zimy; sprzątnięcie słomy z całego pola po żniwach; niewznawianie zabiegów agrotechnicznych przed dniem 1 marca; przyoranie biomasy wsiewki poplonu z wyłączeniem uprawy gleby w systemie bezorkowym; niestosowanie ścieków i osadów ściekowych w siewce poplonowej; dopuszczalny wypas;
Obszar wdrażania: Cały kraj
Wariant 6.2. Międzyplon ozimy
Wymogi: wykonanie po zbiorze plonu głównego siewu roślin ozimych jako międzyplonu ozimego do dnia 15 września; niestosowanie pod międzyplon ozimy innych nawozów niż naturalne; niestosowanie ścieków i osadów ściekowych na międzyplon ozimy; przyoranie biomasy międzyplonu ozimego, z wyłączeniem uprawy gleby w systemie bezorkowym; zakaz spasania międzyplonu ozimego poza okresem wiosny; niewznawianie zabiegów agrotechnicznych przed dniem 1 marca;
Obszar wdrażania: Tereny zagrożone erozją wodną i wietrzną, oraz obszary problemowe o niskiej zawartości próchnicy (OPR-MOG) - ok. 33% powierzchni kraju (ok. 12% UR)
Wariant 6.3. Międzyplon ścierniskowy
Wymogi: wykonanie po zbiorze plonu głównego siewu roślin jarych jako międzyplonu ścierniskowego do dnia 15 września; niestosowanie pod międzyplon ścierniskowy innych nawozów niż naturalne; niestosowanie ścieków i osadów ściekowych na międzyplon ścierniskowy; przyoranie biomasy międzyplonu ścierniskowego, z wyłączeniem uprawy gleby w systemie bezorkowym; możliwość spasania biomasy międzyplonu ścierniskowego w okresie jesieni; niewznawianie zabiegów agrotechnicznych przed dniem 1 marca;
Obszar wdrażania: Tereny zagrożone erozją wodną i wietrzną, oraz obszary problemowe o niskiej zawartości próchnicy (OPR-MOG) - ok. 33% powierzchni kraju (ok. 12% UR)
Pakiet 7. Strefy buforowe i miedze śródpolne
Wariant 7.1. Miedze śródpolne
Wariant 7.2. Remizy śródpolne
Wariant 7.3. Strefy buforowe przy ciekach i akwenach
Celem jest : zwiększenie różnorodności biologicznych obszarów rolnych; redukcja zanieczyszczeń obszarowych; zwiększenie liczebności owadów zapylających na polu, poprawa warunków pożytkowych dla pszczół miodnych; zapewnienie korzystnych warunków lęgowych, żerowiskowych oraz - osłonowych dla wielu przedstawicieli fauny pól uprawnych; ochrona gleb i wód. Zachowanie bioróżnorodności terenów rolniczych, na których dominują grunty orne
Miedze śródpolne dzieli się na dwa subwarianty:
a) strefy przyrodnicze z roślinnością segetalną,
b) miedze śródpolne o charakterze trwałym
Strefy przyrodnicze z roślinnością segetalną
Polega na utworzeniu strefy przyrodniczej na gruntach ornych o szerokości od 5 do 25 m (min. długość 50 m) wzdłuż granic działki (położonej między gruntami ornymi lub przylegającej do gruntów ornych).Należy : corocznie wysiać mieszanki (co najmniej 5 gatunków) roślin segetalnych (materiał siewny tych gatunków powinien pochodzić z lokalnych populacji tych gatunków) wraz z siewem uprawy (np. zbóż, lnu) z pozostawieniem luk dla rozwoju gatunków segetalnych (wysiew roślin uprawnych w mniejszej gęstości); corocznie zebrać uprawy po wysianiu się nasion gatunków segetalnych; corocznie zaorać i zbronować strefy po zbiorze uprawy lub przed następnym sezonem wegetacyjnym; zakaz stosowania nawozów mineralnych oraz gnojówki i gnojowicy; zakaz stosowania środków ochrony roślin; zakaz wprowadzania gatunków obcych geograficznie oraz gatunków inwazyjnych
Miedze śródpolne o charakterze trwałym
Polega na utworzeniu miedzy śródpolnej o szerokości od 5 - 25 m (min. długość 50 m), położonej pomiędzy gruntami ornymi lub przylegającej do gruntów ornych, obsianej trwałymi roślinami pastewnymi z przewagą traw. Należy wysiać mieszanki traw i gatunków zielnych (kilka gatunków, wyłącznie rodzimych, naturalnie występujących w danym regionie) ; wysoko wykaszać raz w roku 50% powierzchni, nie później niż do dnia 15 lipca, przy zachowaniu istniejących drzew i krzewów; usunąć biomasę w ciągu 2 tygodni od skoszenia, z wyjątkiem uzasadnionych przypadków; zakaz stosowania nawozów; zakaz stosowania środków ochrony roślin; zakaz składowania siana, słomy, resztek poplonowych; obowiązek eliminacji obcych geograficznie gatunków inwazyjnych; zakaz przeorywania i bronowania z wyjątkiem pierwszego roku realizacji, jeżeli zabiegi te poprzedzają wysiew mieszanki materiału siewnego roślin pastewnych dla ochrony środowiska; zakaz wypasu; dopuszczone stosowanie nasadzeń gatunkami drzew i krzewów (wyłącznie gatunki rodzime, naturalnie występujące w danym regionie).
Wariant 7.2. Remizy śródpolne
Celem jest zapewnienie korzystnych warunków lęgowych, żerowiskowych oraz osłonowych dla wielu przedstawicieli fauny pól uprawnych oraz odtwarzanie i ochrona elementów krajobrazu rolniczego.
Wariant ten polega na zakładaniu i utrzymaniu założonych niewielkich powierzchniowo obszarów pokrytych roślinnością zielną, krzewami i drzewami. Wariant dostępny jest na gruntach ornych.
Wymogi: utworzenie remizy (min. 0,1 ha), przy czym płatność do remiz śródpolnych stanowiących nie więcej niż 8% powierzchni GR w gospodarstwie; utworzenie dwóch stref: zewnętrznej w skład, której wchodzą wysokie trawy i zioła oraz niskie, odporne krzewy (np. róża, tarnina) i wewnętrznej z wyższymi krzewami (np. kalina, głóg) oraz pojedynczymi drzewami (jarzębina, czeremcha, jabłoń dzika), stanowiącymi pokarm dla zwierząt.
Wariant 7.3. Strefy buforowe przy ciekach i akwenach
Celem jest redukcja zanieczyszczeń obszarowych, ograniczenie przedostawania się substancji biogennych do cieków wodnych.
Wymogi: wysianie mieszanki traw i gatunków zielnych (kilka gatunków, wyłącznie rodzimych, naturalnie występujących w danym regionie) np. mieszanki materiału siewnego roślin pastewnych dla ochrony środowiska zgodnie ustawą o nasiennictwie); utrzymywanie założonych stref buforowych o szerokości minimum 20-m; wykaszanie raz w roku lub co 2 lata, nie później niż do dnia 30 września, przy zachowaniu istniejących drzew i krzewów; usunięcie biomasy w ciągu 2 tygodni od skoszenia, z wyjątkiem uzasadnionych przypadków; zakaz stosowania nawozów; zakaz stosowania środków ochrony roślin; zakaz przeorywania i bronowania.
ZAZIELENIENIE
W ramach płatności bezpośredniej w nowej WPR przewidziano obowiązek zazielenienia, obejmujący trzy praktyki: dywersyfikację upraw, utrzymanie trwałych użytków zielonych oraz utrzymanie obszarów proekologicznych (EFA)
1. Dywersyfikacja upraw - z realizacji tej praktyki zwolnione będą gospodarstwa
o powierzchni poniżej 10 ha gruntów ornych; gospodarstwa posiadające od 10 do 30 ha gruntów ornych zobowiązane będą posiadać 2 różne uprawy (przy czym uprawa główna nie powinna zajmować więcej niż 75 % gruntów ornych); gospodarstwa o powierzchni powyżej 30 ha gruntów ornych zobowiązane będą posiadać przynajmniej 3 uprawy (przy czym uprawa główna nie może obejmować więcej niż 75% gruntów ornych, a dwie uprawy główne łącznie nie mogą zajmować więcej niż 95% gruntów ornych).
2. Trwałe użytki zielone - obowiązek utrzymania niezmienionej powierzchni TUZ na poziomie krajowym (w oparciu o udział TUZ w całkowitej powierzchni użytków rolnych). Ponadto rolnicy zobowiązani będą do utrzymania na poziomie gospodarstwa wyznaczonych przez państwo członkowskie TUZ cennych przyrodniczo położonych na obszarach Natura 2000. Rolnikom nie wolno będzie ich przekształcać ani zaorywać.
3. EFA (ecological focus area) - trzecia praktyka zazielenienia polega na przeznaczeniu 5 % powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie na tzw. obszary proekologiczne (EFA). Po 2017 r. odsetek ten wzrośnie do 7%. Obowiązek ten będzie dotyczyć gospodarstw o powierzchni powyżej 15 ha gruntów ornych.
Lista obszarów EFA, z której państwo członkowskie powinno wybrać jeden bądź więcej obszarów uznanych za obszary EFA, obejmuje: grunty ugorowane, tarasy, elementy krajobrazu, strefy buforowe, systemy rolno-leśne, międzyplony lub pokrywę zieloną, uprawy wiążące azot, obszary pod zagajnikami o krótkiej rotacji, na których nie stosuje się nawozów mineralnych i/lub środków ochrony roślin, pasy działki przylegające do krawędzi lasu.
Pakiety równoważne do zazielenienia:
Rolnictwo zrównoważone = dywersyfikacja upraw
Ochrona gleb i wód = EFA (ecological focus area)
Strefy buforowe i miedze śródpolne = EFA (ecological focus area)
Źródło: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Monika Górzna, WODR ZD Złotów