Rola czynników siedliskowych i agrotechnicznych w kształtowaniu plonu zbóż jarych.
Pszenica jara
Warunki siedliskowe – jest gatunkiem o dużych wymaganiach glebowych. Czynnikiem znacznie ograniczającym plonowanie jest niskie pH, na które ten gatunek jest bardzo wrażliwy.
Przedplon – Najlepszym przedplonem dla pszenicy jarej są buraki cukrowe lub pastewne oraz ziemniaki uprawiane na oborniku a także kukurydza.
Nawożenie – Gleby o pH poniżej 5,5 należy wapnować. W zależności od rodzaju gleby i jej zasobności należy wysiać:
Fosfor – 50-80 kg czystego składnika na ha,
Potas – 70-110 kg czystego składnika na ha,
Azot – 100-120 kg czystego składnika na ha.
Nawożenie azotem najlepiej zastosować w trzech dawkach: przedsiewnie, w okresie strzelania w źdźbło oraz w okresie kłoszenia.
Materiał siewny i ilość wysiewu – Najlepszy wysiew jak najwcześniejszy, jeżeli tylko pozwolą warunki wilgotnościowe gleby. Do siewu należy używać ziarna kwalifikowanego, zaprawionego środkami grzybobójczymi. Im lepsze warunki siedliskowe, tym ilość wysiewu i obsada roślin mogą być mniejsze. Gęstość siewu: 400-500 ziaren/m2. W siewie przewódkowym należy pamiętać o nawożeniu siarką pod korzeń.
Nowości odmianowe – STRUNA, ARABELLA.
Pszenżyto jare
Warunki siedliskowe – Pszenżyto jare odznacza się większą tolerancją na słabe warunki glebowe i niskie pH, dlatego w dużym stopniu może zastąpić pszenicę jarą, jęczmień jary oraz owies. Jeśli chodzi o wartość paszową to dorównuje, a niekiedy nawet przewyższa jęczmień jary.
Przedplon – Najlepszym przedplonem dla pszenżyta jarego są rośliny strączkowe, okopowe, motylkowe wieloletnie, natomiast ze zbóż owies oraz kukurydza.
Nawożenie – Pomimo tego, że pszenżyto jare jest tolerancyjne na kwaśny odczyn gleby, to dodatnio reaguje na wapnowanie. W zależności od rodzaju gleby i jej zasobności należy wysiać:
Fosfor – 60-100 kg czystego składnika na ha,
Potas – 80-120 kg czystego składnika na ha,
Azot – 60-100 kg czystego składnika na ha.
Nawożenie azotem najlepiej zastosować w dwóch dawkach: przedsiewnie oraz w okresie strzelania w źdźbło.
Materiał siewny i ilość wysiewu – Najlepszy wysiew jak najwcześniejszy, jeżeli tylko pozwolą warunki wilgotnościowe gleby. Opóźnienie siewu osłabia krzewistość roślin i znacznie obniża plon. Gęstość siewu: 400-500 ziaren/m2. Przy wysokim nawożeniu azotowym należy zastosować regulator wzrostu.
Jęczmień jary
Warunki siedliskowe – Ze względu na słabiej rozwinięty system korzeniowy jęczmień jary jest gatunkiem o dość dużych wymaganiach glebowych. Czynnikami mogącymi ograniczać plon są: niekorzystny rozkład opadów oraz zbyt niskie pH.
Przedplon – Najlepszym przedplonem dla jęczmienia jarego są buraki cukrowe lub pastewne oraz ziemniaki uprawiane na oborniku. Jeżeli występuje sytuacja, w której jęczmień uprawiany jest po roślinach zbożowych, należy unikać uprawy jęczmienia po sobie.
Nawożenie – Gleby o pH poniżej 5,8 należy wapnować. W zależności od rodzaju gleby i jej zasobności należy wysiać:
Fosfor – 40-80 kg czystego składnika na ha,
Potas – 50-90 kg czystego składnika na ha,
Azot – 50-80 kg czystego składnika na ha.
Jeżeli występuje potrzeba wyższego nawożenia azotem to wtedy stosujemy je w dwóch dawkach: przedsiewnie oraz w okresie strzelania w źdźbło. W uprawie jęczmienia browarnego należy pamiętać o niższych dawkach azotu, aby uzyskać surowiec o wymaganej przez słodownie zawartości białka.
Materiał siewny i ilość wysiewu – Najlepszy wysiew jak najwcześniejszy, jeżeli tylko pozwolą warunki wilgotnościowe gleby. Gęstość siewu: 300 ziaren/m2 na cele pastewne oraz 350 ziaren/m2 w przypadku jęczmienia browarnego. Przy opóźnionym siewie odmian pastewnych gęstość siewu zwiększamy do 350 ziaren/m2.
Nowości odmianowe – PENGUIN, ARGENTO, ELLA, KUCYK.
Owies
Warunki siedliskowe – Owies może byś uprawiany na wszystkich rodzajach gleb, nie zaleca się jedynie uprawy na glebach kompleksu żytniego bardzo słabego, ze względu na wysokie wymagania wodne tego gatunku.
Przedplon – Owies może być uprawiany po różnych roślinach, chociaż najlepszym przedplonem są rośliny okopowe.
Nawożenie – Gleby o pH poniżej 5,5 należy wapnować. W zależności od rodzaju gleby i jej zasobności należy wysiać:
Fosfor – 40-80 kg czystego składnika na ha,
Potas – 80-130 kg czystego składnika na ha,
Azot – 100-140 kg czystego składnika na ha.
Nawożenie azotem najlepiej zastosować w dwóch lub trzech dawkach. Wysoka zasobność gleby w potas daje szansę osiągnięcie wyższego plonu i jego dobrej jakości.
Materiał siewny i ilość wysiewu – Najlepszy wysiew jak najwcześniejszy. Do siewu stosować ziarno kwalifikowane, zaprawione środkami grzybobójczymi. Gęstość siewu: 400 ziaren/m2 na glebach żyznych i przy wczesnym siewie oraz 500 ziaren/m2 na glebach słabszych i przy opóźnionym siewie.
Nowości odmianowe – NAGUS, ARDEN.
W/w informacje dot. czynników siedliskowych i agrotechnicznych oraz nowości odmianowe zaczerpnięte zostały z katalogu Odmiany zbóż jarych 2014/2015 Hodowli Roślin DANKO.
Łukasz Kowalski
ZD Wągrowiec