Boczniak  – dlaczego zdrowa żywność i właściwości lecznicze ?

Boczniak –to grzyb odznaczający się  wysoką wartością odżywczą, walorami smakowymi oraz właściwościami prozdrowotnymi, dzięki czemu poszukiwany jest na rynku jako atrakcyjny towar  konsumpcyjny i przetwórczy.

Wiele chorób trapiących ludzkość ma bezpośredni związek z odżywianiem. Żywność   wysoko przetworzona oparta na tłuszczach  zwierzęcych i łatwo dostępnych cukrach może zwiększać ryzyko powstawania wielu chorób cywilizacyjnych  takich jak:  nowotwory, choroba wieńcowa czy cukrzyca .Obawy powyższe przyczyniły się do opracowania przez naukowców żywności funkcjonalnej, która nie tylko zaspakaja potrzeby organizmu, ale także zapobiega powstawaniu różnego rodzaju schorzeń. Grzyby wyższe, do których należy boczniak, dzięki swojemu składowi chemicznemu, obecności licznych związków aktywnych biologicznie, posiadają niezwykły potencjał i mogą stanowić cenny surowiec do tworzenia żywności funkcjonalnej i nutraceutyków.

Właściwości te jako „dar natury” doceniono już wiele wieków temu, chociaż nie było to poparte badaniami naukowymi. Dziś już wiemy, że grzyby są niezwykle cennym niskokalorycznym pokarmem. Za niską wartość kaloryczną odpowiada duża, bo aż w 90 % zawartość wody, wysoka zawartość błonnika pokarmowego, a także mała ilość tłuszczu. Błonnik pokarmowy ( w skład którego wchodzi chityna, celuloza, ligniny oraz B-glukozany) ma zdolność do obniżania cholesterolu we krwi. Tłuszcze występują w ilości ok.0,33g/100g świeżej masy i co istotne -ponad 70% tłuszczów stanowią  wielonienasycone  kwasy tłuszczowe.

Kolejnym atutem grzybów są licznie występujące związki mineralne jak np. potas , sód i magnez.

Grzyby cechuje również wysoka zawartość wielu witamin, zwłaszcza z grupy B. Tiamina, niacyna, kwas foliowy czy ryboflawina występują tu obficiej niż w wielu warzywach.

Grzyby to również bogactwo związków aktywnych biologicznie. Aktywności przeciwnowotworowej grzybów poświęcono najwięcej badań. Szczególne znaczenie mają tu polisacharydy o działaniu immunostymulującym . Liczne badania na ludziach i zwierzętach potwierdziły skuteczność preparatów polisacharydowych w hamowaniu nowotworów żołądka, jelit, piersi, prostaty. Do polisacharydów o w/w działaniu  należy pleuran (ß-glukan), w którego bogate są owocniki boczniaka. Efekt przeciwnowotworowy tych związków polega w głównej mierze na wzmocnieniu obrony immunologicznej organizmu człowieka, przejawiającą się aktywacją komórek immunologicznych, biorących udział w niszczeniu komórek rakowych. Inną grupą związków o charakterze przeciwnowotworowym, występującą w owocniku boczniaka, są lektyny. Te wysokocząsteczkowe białka działają bezpośrednio na komórki rakowe.

Owocniki boczniaków są źródłem przeciwwirusowych białek, a także  związków obniżających ilość cholesterolu we krwi. Do tych ostatnich należy lowastatyna -związek hamujący biosyntezę cholesterolu.  Może to  przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia choroby wieńcowej.   Związki biologicznie czynne z boczniaka tworzą molekuły wpływające pozytywnie na nasz naturalny system obronny przed np. bakteriami . Wyciągi wodne z boczniaka skutecznie zwalczają bakterie gronkowca złocistego i równie skutecznie hamują rozwój prątków gruźlicy. Właśnie te właściwości prozdrowotne grzybów spowodowały to, że produkcja grzybów leczniczych pod kątem pozyskiwania leków staje się prężnie rozwijającą się gałęzią biotechnologii.

Opracowanie na podstawie artykułów zamieszczonych w biuletynie producenta pieczarek „Pieczarki” nr: 4/2008 oraz 3/2009

Opracowanie Maria Biadała