Pakiet 6 programu RS mało popularny, dlaczego?

Pakiet 6 umożliwia wspieranie rolników, którzy czynnie uczestniczą w ochronie, doskonaleniu i zachowaniu miejscowych lub starych odmian gatunków roślin uprawnych, a także gatunków roślin uprawnych obecnie zagrożonych wyginięciem oraz zachowaniu ginących gatunków roślin towarzyszących (chwastów). Pakiet 6  jest określany jako wymysł bogatej Europy. Obejmuje następujące warianty  o określonych poziomach płatności:

Obecnie w ramach Pakietu 6, wariantów 6.1 i 6.2 uprawiane mogą być tylko gatunki wymienione w załączniku nr 4 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r.  w sprawie szczegółowych warunków trybu przyznawania pomocy finansowej       w ramach działania „Program rolnośrodowiskowy” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007—2013 (Dz. U. Nr 33, poz. 262 z późn. zm. ogłoszonymi w Dz. U. z 2009 r. Nr 161 poz. 1286 oraz 2010 r. Dz. U. Nr 39 poz. 218 i Dz. U. Nr 76 poz. 500) oraz 2011 r. (Dz. U. 2011, Nr 55, poz.289 i Dz.U. Nr.96, poz. 560).

Uprawa odmian miejscowych roślin warzywnych lub odmian dla zachowania bioróżnorodności roślin rolniczych będzie możliwa do realizacji po zarejestrowaniu powyższych odmian w Krajowym Rejestrze.

Wymogi wariantów 6.1. i 6.2 Produkcja towarowa i towarowa nasienna lokalnych odmian roślin uprawnych

Źródło pochodzenia materiału siewnego gatunków wyszczególnionych w załączniku nr 4 ww. rozporządzenia nie wymaga potwierdzenia w czasie realizacji zobowiązania. Rolnik produkujący materiał siewny odmiany miejscowej lub regionalnej (innej niż w zał. nr 4) i ubiegający się o przyznanie pomocy finansowej będzie poddany tym samym rygorom jak każdy inny producent materiału siewnego.  Przy wytwarzaniu materiału siewnego będzie musiał zapewnić w szczególności utrzymanie tożsamości i czystości odmianowej oraz uzyskanie materiału siewnego o odpowiedniej dla poszczególnych gatunków jakości, zwłaszcza zdolności kiełkowania.

Tab.1 Wymagania jakościowe dla nasion lokalnych odmian zbóż.

Tab.2 Wymagania jakościowe dla nasion pozostałych lokalnych odmian roślin uprawnych.

Dotyczy tylko pakietu 6.2 Produkcja nasienna lokalnych odmian roślin uprawnych -

dokonanie oceny materiału siewnego w akredytowanym laboratorium lub skorzystanie z laboratoriów PIORiN. Na podstawie wyników poszczególnych ocen materiału siewnego podmiot dokonujący oceny wydaje zaświadczenie o jakości materiału siewnego w oparciu     o parametry zgodnie z tabelą 1 i 2.

Za pobranie próbek i ocenę materiału siewnego dokonywaną przez wojewódzkiego inspektora pobiera się opłatę zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa Rozwoju Wsi z dnia 24 czerwca 2008 r. w sprawie stawek opłat za usługi świadczone przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz za wykonanie etykiet, paszportów roślin lub plomb urzędowych. Dz. U. z 2008 r. Nr 122, poz. 789. W 6.2 nie ma ograniczeń powierzchni ani dolnych ani górnych. Warunek utrzymanie tożsamości i czystości gatunkowej. Gdy się nie uda ich uzyskać  to płatność jest obniżona o 40 % czyli praktycznie wynosi tyle co za 6.1. Za pobranie próbek i ocenę materiału siewnego płaci rolnik, za każdy badany parametr około 100zł (minimalna zdolność kiełkowania, maksymalna zawartość nasion innych gatunkowo, minimalna czystość analityczna). Wielkość próby do badań wynosi 1000gram. Na podstawie wyników poszczególnych ocen materiału siewnego podmiot dokonujący oceny wydaje zaświadczenie o jakości materiału siewnego w oparciu o parametry zgodnie z tabelą 1 i 2. Zaświadczenie o jakości materiału siewnego przekazuje rolnik do ARiMR – warunek przyznania płatności. Deklarowana powierzchnia 6.1 i 6.2 może być w poszczególnych latach różna tak jak w pakiecie 8 Ochrona gleb i wód, przy czym dla wariantu 6.1 obowiązuje min 0,3 ha dla roślin rolniczych i 0,15 ha dla warzyw. Przepisy o nasiennictwie w Pakiecie 6 nie obowiązują bynajmniej do końca PROW 2007-2013.

Wariant 6.3 Produkcja nasienna na zlecenie banku genów - instytucja prowadząca – bank genów

Wariant składa się z czterech subwariantów:

6.3.a. i b. rozmnażanie roślin uprawnych (rolniczych i warzywnych)– jednostka kontraktująca IHAR i Instytut Ogrodnictwa

6.3.c. rośliny segetalne – jednostka kontraktująca IHAR

6.3.d. drzewa owocowe – jednostka kontraktująca Instytut Ogrodnictwa

Przedmiot dopłaty:

Grunty orne lub sady, na których są uprawiane rośliny przeznaczone na rozmnażanie materiału siewnego roślin, lub utrzymanie drzew owocowych na podstawie nieodpłatnej umowy z jednostką badawczo – rozwojową koordynującą lub realizującą zadania w zakresie ochrony zasobów genetycznych, oraz na grunty orne, uprawy lub trawy, stanowiące strefę ochronną tych roślin (otulinę).By rozpocząć realizację wariantu 6.3.rolnik zgłasza jednostce badawczej gotowość realizacji wariantu 6.3. Obowiązujące terminy : od 1 grudnia roku poprzedniego do 31 stycznia dla gatunków jarych,

od 1 stycznia do 28 lutego roku poprzedniego dla gatunków ozimych,

od 1 maja do 31 lipca roku poprzedniego dla roślin segetalnych,

od 1 grudnia roku poprzedniego do 15 kwietnia dla drzew owocowych.

W ciągu dwóch miesięcy przeprowadzana jest przez pracownika jednostki badawczej ocena wykonalności wariantu w gospodarstwie oraz przygotowywany jest plan jego realizacji (wizja lokalna). Rolnik może nie zostać zakwalifikowany do realizacji wariantu. Kolejne kroki, które musi poczynić rolnik: przygotowanie planu rolnośrodowiskowego (do 15 maja) przy współpracy z doradcą rolnośrodowiskowym; podpisanie  umowy z jednostką badawczą, koordynującą lub realizującą zadania w zakresie ochrony zasobów genetycznych, na rozmnażanie roślin lub utrzymanie drzew owocowych, na okres realizacji 5-letniego programu. W załączniku do umowy określone są wymagania dot. szczegółowej uprawy roślin będących przedmiotem umowy. Umowa może podlegać zmianom w formie aneksów.

W załączniku do umowy określone są wymagania dotyczące szczegółowej uprawy roślin będących przedmiotem umowy. Rolnik składa wniosek wraz  z kopią umowy zawartej z JB do oddziału ARiMR w terminie od dnia 15 marca do dnia 15 maja. Wnioski można składać jeszcze przez 25 dni kalendarzowych, z tym, że należna kwota płatności zostanie pomniejszona o 1% za każdy dzień roboczy opóźnienia.

Rolnik otrzymuje materiał siewny od jednostki badawczej w terminie dwóch tygodni przed datą siewu lub sadzenia wraz z planem wysiewu lub sadzenia. Podczas realizacji zobowiązania dokonywana jest kontrola uprawy przez jednostkę badawczą, w terminie ustalonym w załączniku do umowy. Sprawdzana jest zgodność prowadzonych prac z umową przez jednostkę badawczą. JB ocenia realizację wariantu i materiał nasienny pozyskany    z uprawy będącej przedmiotem umowy i w zależności od jej wyniku, wydaje potwierdzenie wykonania zadania.

Wariant 6.4 Sady tradycyjne

Płatność rolnośrodowiskowa określana jest na podstawie powierzchni bezpośrednio zajętej pod sad - nie mniejszej niż 0,1ha.  Sad tradycyjny obejmuje co najmniej 12 drzew powyżej 15 lat, reprezentujących nie mniej niż 4 odmiany lub gatunki; przy czym korony drzew rozpoczynają się na wysokości od 120 cm a obwód ich pni na wysokości około 1 m jest nie mniejszy niż 47 cm. Liczba drzew w przeliczeniu na 1 ha powierzchni sadu nie może być mniejsza niż 90 sztuk. Wymogi wariantu 6.4 - wykonywanie podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych, takich jak: cięcie sanitarne drzew i prześwietlające nadmiernie zagęszczone korony; usuwanie odrostów i samosiewów; bielenie pni starych drzew; zabezpieczenie pni młodych drzew przed ogryzaniem przez gryzonie; utrzymanie ogólnego porządku w sadzie; koszenie i usuwanie trawy lub wypasanie.

Postępowanie rolnika, chcącego realizować ten pakiet - Rok pierwszy: Przygotowanie planu działalności rolnośrodowiskowej przy udziale doradcy do dnia 15 maja. Plan powinien zawierać:

- harmonogram prac w sadzie rozłożony na 5 lat,  obejmujący: zabiegi pielęgnacyjne, ew. uzupełnienia braków,

- krótki opis sadu, gatunki, odmiany, liczbę drzew spełniających wymagania

- łączną powierzchnię, na której uprawiane są drzewa,

- terminy wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych

W załączniku graficznym do planu działalności rolnośrodowiskowej należy zaznaczyć miejsca na działce rolnej, w których występują drzewa, do których przyznawana jest płatność. Dalsze procedury jak w pozostałych wariantach tzn. złożenie wniosku do ARiMR i wywiązywanie się z przyjętych zobowiązań. W danym roku realizacji programu wystarczy wykonać jeden zabieg z podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych prócz koszenia i usuwania trawy bądź prowadzenia wypasu, by wywiązać się ze zobowiązań bez sankcji.

Pakiet 6 - rok 2011 ilość złożonych wniosków i zadeklarowanych hektarów.

Liczba wniosków                           deklarowana powierzchnia [ha]

 Wariant 6.1          944                                       15 358,14

Wariant 6.2           66                                         2 557,27

Wariant 6.3           13                                                 3,75

Wariant 6.4           1 755                                         671,20

Niebawem przed nami kolejny rok naboru wniosków rolnośrodowiskowych. Z pakietu 6 mogą skorzystać nowi wnioskodawcy bądź poszerzyć swe zobowiązanie o pakiet 6 beneficjenci 2 i 3 roku  programu rolnośrodowiskowego, gdyż zgodnie z rozporządzeniem: zobowiązanie rolnośrodowiskowe może ulec zmianie, jeśli polega ona na:

* jednorazowym zwiększeniu w 2 albo 3 roku realizacji tego zob. powierzchni użytków rolnych, na których jest ono realizowane 6.

* jednorazowym dodaniu w 2 albo 3 roku realizacji tego zob. poszczególnych wariantów pakietu 6

Rolnik może w ramach zobowiązania rolnośrodowiskowego dodatkowo rozpocząć

* realizację pakietu 6 również na powierzchni gruntów rolnych, na których nie realizował żadnego pakietu rolnośrodowiskowego.

Od 2011 brak też limitu powierzchni dla wariantu 6.4.

MRiRW troszczy się o lepsze zrozumienie założeń tego pakietu.  Zorganizowało szkolenie dla doradców nt: Promocja realizacji Pakietu 6 „ Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie” w ramach Programu rolnośrodowiskowego PROW 2007-2013 by rozwiać rodzące się wątpliwości i obawy przyszłych beneficjentów, które niewątpliwie są przyczyną małej popularności tego pakietu.

Opracowanie: Elżbieta Dryjańska WODR w Poznaniu EOŚ