Dział Ekonomiki Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu prowadzi badanie sytuacji ekonomicznej i społecznej gospodarstw rolnych w Wielkopolsce na bazie ankietowania gospodarstw rolnych, tj. badania koniunktury w rolnictwie w kraju prowadzonej przez Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH w Warszawie.
Ankietowania dokonują gminni specjaliści doradztwa rolnego wśród rolników z terenu obsługiwanej gminy, a następnie zestawiana jest ankieta koniunktury w rolnictwie w województwie. Odpowiedzi ilościowe w ankiecie zbiorczej są prezentowane w procentach, co jest czytelniejsze. Poza tym zamieszczone wykresy obrazują graficznie odpowiedzi rolników.
Główne pytania ankiety dotyczą:
- Sytuacji finansowej gospodarstw rolnych.
- Zakupów bieżących.
- Inwestycji.
- Kredytów.
- Oceny perspektyw gospodarowania.
- Danych o wykształceniu i wieku kierownika gospodarstwa.
- Struktury produkcyjnej gospodarstw.
W kwietniu br. ankietowano 268 gospodarstw rolnych, gospodarujących na 7 291,78 ha gruntów rolnych. Na podstawie ankiet można wywnioskować:
Ad. 1. Przychody pieniężne jako takie same w stosunku do poprzedniego ankietowania wykazuje 34% rolników, a 19% rolników jako większe (razem 53%). Jednocześnie 38% przewiduje, że za kwartał przychody pieniężne będą takie same, a 20% – że większe (razem 58%). Proporcjonalnie zbliżone relacje występują w oszczędnościach i zadłużeniach gospodarstw.
Ad. 2. Tyle samo nawozów mineralnych kupiło 60% ankietowanych rolników, a więcej nawozów kupiło 5% rolników. Tyle samo pasz zakupiło 51% ankietowanych i więcej – 9%. Tyle samo środków ochrony roślin kupiło 59% rolników i więcej – 9%. Zakupy nawozów mineralnych i środków ochrony roślin są mniejsze w stosunku do zakupów z poprzedniej koniunktury, a pasz są na zbliżonym poziomie.
Ad. 3. Kupiło lub planuje kupić maszyny i urządzenia rolnicze 32% ankietowanych gospodarstw i wykonuje lub planuje inwestycje budowlane tylko 13% gospodarstw. Poziom inwestycji jest na poziomie podobnym jak poprzednio.
Ad. 4. W zakresie kredytów 31% ankietowanych wzięło lub planuje kredyty preferencyjne, a 18% kredyty rynkowe. W kredytach preferencyjnych jest spadek w planowaniu tych kredytów, a w kredytach rynkowych – wzrost.
Ad. 5. W ocenie perspektyw gospodarowania za dobrą uznało 11%, za złą 16% i aż 71% ankietowanych obawia się o przyszłość gospodarowania, na co głównie ma wpływ bieżąca wyjątkowo niska opłacalność produkcji rolniczej.
Ad. 6. Wiek 31-45 lat ma 37% rolników, 46-60 lat – aż 50%, do 30 i powyżej 60 lat – 13%, co świadczy z jednej strony o dość późnym wieku pracy młodych rolników na tzw. własny rachunek, a z drugiej strony o wczesnym kończeniu pracy zawodowej z przyczyn zdrowotnych i ciężkiej pracy rolnika. Wykształcenie średnie lub pomaturalne zawodowe posiada 55% rolników, a wyższe – 10%. Odpowiedzi te obrazują aktualny w tym zakresie status rolników.
Ad. 7. Struktura produkcyjna ankietowanych gospodarstw jest następująca: uprawa roślin innych niż wieloletnie – 21% gospodarstw, uprawa roślin wieloletnich – 2%, rozmnażanie roślin – 1%, chów i hodowla zwierząt – 25%, działalność mieszana – 51%, działalność usługowa wspierająca rolnictwo – ok. 0,3%, łowiectwo, pozyskanie zwierząt łownych – 0%.
W bieżącej koniunkturze zostało również ocenione planowanie w gospodarstwie przeznaczenia wsparcia finansowego w 2016 r., które przedstawia się następująco: na potrzeby życiowe – 24%, na środki do produkcji – 56%, na inwestycje w gospodarstwie – 19%, inne – 1%, co w pewnym stopniu również przedstawia status ekonomiczny gospodarstw rolnych.
Prezentowane w ankiecie zbiorczej tabele i wykresy zawierają procentowe odpowiedzi na wszystkie pytania ankiety i łącznie obrazują tzw. koniunkturę w rolnictwie Wielkopolski w kwietniu 2016 r., a także pokazują nastroje ludności rolniczej. Z udzielonych odpowiedzi wynika, że aktualna sytuacja ekonomiczna i nastroje społeczne w rolnictwie i na wsi są na bardzo niskim poziomie. Widać to szczególnie po odpowiedziach o sytuacji finansowej i perspektywie gospodarowania, którą jako dobrą ocenia tylko 11% rolników, a z obawą i strachem w przyszłość patrzy aż 89% rolników, jak też to, na co gospodarstwo przeznaczy dopłaty. W dużym stopniu ma na to wpływ niska opłacalność produkcji i bieżąca sytuacja rynkowa w rolnictwie.
Ankietowanie gospodarstw rolnych jako „pewien” obraz rolnictwa i wsi wielkopolskiej będzie kontynuowane przez WODR w Poznaniu, Dział Ekonomiki.
