Po okresie, gdy przyzagrodowy chów drobiu traktowano jako nieekonomiczne, dodatkowe zajęcie przy gospodarstwie, nastał czas powrotu do chowu kur w małych, zaadoptowanych na nowo pomieszczeniach lub drewnianych kurnikach. Utrzymując własne stadko kur i starając się zadbać o ich dobrostan i stworzenie bliższych naturze warunków utrzymania i pożywienia musimy pamiętać, że ptaki są narażone na czynniki, które w sterylnych warunkach produkcji towarowej eliminowane są poprzez częstą dezynfekcję. Szczególnie w kurnikach drewnianych, czy starych pomieszczeniach, w których występują różne zakamarki i szczeliny pojawia się w ciepłych miesiącach uciążliwy pasożyt – ptaszyniec. Znajduje się go też także w gniazdach jaskółek, szpaków, wróbli czy gołębi.
Ptaszyniec kurzy jest zewnętrznym, krwiopijnym pasożytem drobiu, gatunkiem roztocza z rodziny Dermanyssidae , jednym z najgroźniejszych pasożytów atakujących drób hodowany ale i gołębie i inne dzikie ptaki , które sfruwają, by żerować na wybiegach dla drobiu domowego. Ptaszyniec jest podłużnie owalny, ciało jego jest spłaszczone, ma długość do około 0,7 mm, barwę szarokremową. Podczas wkłucia się w skórę ofiary pasożyt zmienia kolor na czerwony. Aparat gębowy to długie szczękoczułki, którymi nacina skórę i pijąc krew wprowadza do organizmu ptaka toksyczną wydzielinę.
Rozwija się szybko. Samica składa do 8 jaj dziennie przez kilka tygodni. Po umieszczeniu jaj w szparach i zakamarkach, przy temperaturze pow. 20OC, już po 2-3 dniach wylęgają się larwy, które jeszcze nie żerują na drobiu ale po kilku następnych dniach poprzez wylinkę i postać nimf przekształcają się w dorosłego osobnika. Nimfy i dorosłe osobniki żerują na ciele ptaków. Silny świąd wywołany podczas żerowania sprawia, że ptaki drapiąc się i skubiąc podatne są na zakażenia, słabną, tracą na wadze i bardzo spada nieśność. Ptaszyńce roznoszą też zarazki cholery, białaczki drobiu, toksoplazmozę i pomór drobiu.
Jak walczyć z inwazją? Ważnym elementem jest zabieg wapnowania ścian i sufitu. Wapno zatyka wszelkie szczeliny, gdzie chronią się szkodliwe pasożyty. Oczywiście istnieje szereg chemicznych środków, którymi można zwalczać roztocza i inne szkodniki , ale jeden ze sposobów całkowicie bezpiecznych i zapewniający dużą skuteczność to zastosowanie ziemi okrzemkowej.
Ziemia okrzemkowa jest naturalnym minerałem (diatomit), miękką skałą powstałą z skamieniałych pancerzyków glonów – okrzemek. Stosuje się ją w dwóch odmianach: przeznaczona do kontaktu z żywnością oraz przemysłowa. Naturalny kształt drobinek pyłu okrzemkowego i mikroskopijnie ostre krawędzie powodują uszkodzenie zewnętrznej warstwy ptaszyńca doprowadzając do wysuszania, zatykania otworów oddechowych i obumierania. Aby zniszczyć pasożyty można stosować ziemię okrzemkową do tzw. suchych kąpieli drobiu, rozsypywać na ściółkę oraz stosować opylanie kurnika. Zabieg należy powtarzać kilkukrotnie, w odstępach kilkudniowych w zależności od inwazji pasożyta. Ziemię okrzemkową można stosować prewencyjnie rozsypując na ściółce. Jest też stosowana jako dodatek do pasz z uwagi na swoje właściwości korzystnego wpływu na układ pokarmowy (usuwanie pasożytów wewnętrznych).
