Ziemniaki na sto sposobów

Ziemniaki  spożywamy niemal codziennie, najczęściej gotowane, z dodatkiem mięsa i warzyw. Głównym składnikiem ziemniaków jest skrobia, dzięki której stanowią tanie  źródło  energii. Wartość kaloryczna  100  gram  obranych ziemniaków wynosi 87 kcal.  Dostarczają one organizmowi również  składników mineralnych zwłaszcza potasu, żelaza , magnezu oraz niewielkich ilości białka. Zawierają stosunkowo niewielkie ilości witaminy C oraz witamin z grupy B . Są jednakże ważnym  źródłem tych  witamin, gdyż spożywane są prawie codziennie i w sporych ilościach.   Bez przesady można je uznać  za podstawowy  produkt pokrywający, zwłaszcza późną  jesienią, zimą  i wczesną wiosną, zapotrzebowanie człowieka na witaminę  C : 300g ziemniaków zaspokaja w 40% zapotrzebowanie człowieka na tę witaminę . Znajduje się ona przede wszystkim w ziemniakach młodych  (25-30 mg w 100g bulw.  Ziemniaki  zawierają witaminę  PP  a także karoten , przetwarzany  w organizmie człowieka na witaminę A. W bulwach ziemniaka znajdują się liczne mikroelementy : mangan, miedz, cynk, nikiel, kobalt, bor i inne. Oprócz suszonych owoców  żaden produkt  żywnościowy  nie zawiera tyle potasu co ziemniak. Potas pomaga usuwać  z organizmu wodę i chlorek sodowy. Dlatego ziemniaki są szczególnie  pożądane w diecie osób cierpiących na choroby nerek .Sok uzyskany z surowych ziemniaków stosuje się z powodzeniem w leczeniu choroby wrzodowej  żołądka i dwunastnicy oraz  kataru żołądka. Surowy ziemniak przykłada się na oparzenia  oraz leczy nim choroby skóry (np. egzemy). Stosowany jest też jako składnik  maseczek  kosmetycznych.  Mówiąc  o wysokiej wartości odżywczej ziemniaka i jego zaletach leczniczych, powinniśmy pamiętać że wiele zależy od sposobu jego wykorzystania, a więc od  prawidłowej obróbki i umiejętności przygotowania potraw. Organizm człowieka dla prawidłowego funkcjonowania potrzebuje urozmaiconego zestawu składników odżywczych : białka, węglowodanów, tłuszczów, witamin itd., dlatego ziemniaki mimo swych wartości odżywczych  muszą być uzupełniane  innymi  produktami  zwłaszcza białkowymi, a także owocami i warzywami. Należy pamiętać o tym sporządzając z nich samodzielne potrawy. Wartość odżywcza ziemniaków zależy w znacznym stopniu od sposobu  ich  przyrządzania .Niewłaściwe  postępowanie powoduje ubytki poszczególnych składników.

Dlatego należy:

- obierać ziemniaki cienko, gdyż tuż  pod skórką znajduje się najwięcej składników odżywczych : grubiej należy obierać ziemniaki tylko na wiosnę, kiedy zaczynają kiełkować, gdyż wówczas pod skórką zbiera się szkodliwa substancja zwana solaniną.

– nie obierać ziemniaków  młodych , tylko je oskrobać lub dobrze wyszorować , mocząc w niewielkiej ilości wody.

– używać nierdzewnych noży do ich  obierania emaliowanych naczyń do gotowania ( bez odprysków emalii).

– nie przedłużać niepotrzebnie czasu gotowania (na przykład w zupach),

-  nie gotować w zbyt dużej ilości wody , bo część  składników przechodzi do wywaru, z którym jest odlewana, co dotyczy zwłaszcza ziemniaków młodych,

- nie podgrzewać kilkakrotnie ziemniaków potraw z ziemniaków,

- nie pozostawiać zbyt długo utartych surowych ziemniaków przed przyrządzeniem potrawy,

- jak najczęściej wykorzystywać do potraw ziemniaki gotowane w łupinach, z wyjątkiem okresu wiosennego, kiedy zaczynają kiełkować.

Nie  ma prawdopodobnie produktu z którego można przygotować tyle smacznych i zdrowych  dań  co z ziemniaków. Na naszym stole zajmują one codziennie  „honorowe ‘’ miejsce. Znakomicie pasują do ryby, mięsa, grzybów, warzyw, a nawet kaszy. Gotowane i smażone , pieczone i tarte, mielone i suszone, duszone i faszerowane, zapiekane itd. zawsze smakują znakomicie.

Krystyna Piszczałka

ZD Ostrzeszów

​