Historyczna sytuacja w rolnictwie na terenie gminy Lisków

Omawiając aktualną sytuację w rolnictwie w gminie Lisków trzeba cofnąć się w czasie do roku 1900 w którym objął obowiązki proboszcza tutejszej parafii Ks. Wacław Bliziński. Kiedy to 6 Stycznia w dniu święta Trzech Króli stanął po raz pierwszy na ambonie w kościele liskowskim w oko w oko z niechętnymi mu parafianami i powiedział sławetne słowa „Przyszedłem wam przychylić nieba i chleba” i żeby ich zyskać do spraw Bożych , postanowił zacząć od chleba. Słowa te stały się dewizą jego późniejszej , wieloletniej działalności na powierzonej mu placówce. Po przyjeździe do Liskowa uderzyła w tej parafii przede wszystkim nędza mieszkańców. Postanowił im pomóc jak tylko potrafił. W działalności ks. W Blizińskiego bardzo ważne miejsce zajmowała oświata zaczynając od tworzenia ochronek do powstawania szeregu innych szkół w tym szkoły rolniczej. W 1925 roku Szkoła Rolnicza przybrała nazwę Szkoły Rolniczo-Hodowlanej, a w 1935 przemianowano ją na Szkołę Hodowlaną. W ciągu kilkunastu lat szkołę ukończyło 620 uczniów Powstały też liczne placówki opiekuńcze w tym sierociniec i w ramach tamtejszego sierocińca tworzono warsztaty tkackie, stolarskie i ślusarskie. Dużą rolę w przeobrażeniu się Liskowa jednej z licznych zacofanych polskich wsi na przełomie XIX i XX wieku , we wzorcową , nowoczesną i postępową wieś odegrała Spółdzielczość. Z jego inicjatywy zorganizowana została Spółdzielnia funkcjonująca od 1924 jako Spółdzielnia Przemysłowo – Handlowa „Gospodarz” skupiająca szereg zakładów i stowarzyszeń : Mleczarnię Parową powstałą w 1911 roku , piekarnię Spółdzielczą ( założoną w 1913 ), Rzeźnię , Spółdzielczą Cegielnię i Betoniarnię ( działającą od 1919 roku oraz Stowarzyszenie Zbożowe( posiadające własny młyn parowy w pobliskim Koźminku ) i Stowarzyszenie Budowlane ( oba funkcjonujące od 1919 roku). Ksiądz Wacław Bliziński był pionierem w upowszechnieniu nowoczesnych technik uprawy i hodowli zwierząt ( w 1906 roku został prezesem kółka rolniczego w Liskowie. Kółko rolnicze było tym miejscem gdzie dokonywano przełomu w świadomości rolników ,propagowało oświatę i nowoczesne metody uprawy hodowli , utrzymania i żywienia zwierząt ). Kapłan i jako zarazem działacz społeczny sprowadzał plenne odmiany zbóż , w tym żyto wyborowe Petkus , ziemniaków , maszyny i rasowe rozpłodniki. Na polach pojawiły się rośliny paszowe pozwalające na lepsze odkarmianie zwierząt. Były to lucerna , koniczyna, wyka, łubin pastewny czysty i w mieszankach ( naówczas uprawy bardzo nowatorskie) Był pionierem w upowszechnieniu nawożenia mineralnego upraw. Wcześniej nie znano i nie stosowano nawozów mineralnych. Jako pierwszy sprowadził do Liskowa środki ochrony roślin i sprzęt do ich stosowania , aby chronić plony przed „robactwem i chorobami. Ukoronowaniem osiągnięć Ks. W Blizińskiego oraz miejscowego społeczeństwa w odrodzonej Polsce były dwie duże wystawy ogólnokrajowe. Pierwsza zorganizowana w 1925 roku pod hasłem „Wieś Polska ‘’ z okazji jubileuszu 25-lecia pracy Ks. W. Blizińskiego.  którą odwiedził prezydent Stanisław Wojciechowski i goście z całego świata.Wnioski i doświadczenia z wystawy 1925 roku przydały się w organizowaniu jeszcze okazalszej wystawy w 1937 roku „ Praca i Kultura Wsi’’ trwającej od 18 czerwca do 4 lipca z okazji 35-lecia istnienia Spółdzielni Rolniczo-Handlowej. Celem jej było podsumowanie roli spółdzielczości jako podstawy rozwoju Liskowa. Wieś gościła wtedy prezydenta Ignacego Mościckiego i marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego. Patrząc na dzisiejszy obraz wielu polskich wsi w tym Liskowa , ciężko uwierzyć, że w międzywojniu mieszkańcy Liskowa mieli własną gazetę i regularne połączenia autobusowe z pobliskim Kaliszem. Tworzyły się inicjatywy, m.in.: kółko rolnicze, spółdzielnia mleczarska, dom ludowy, wodociąg, kanalizacja, elektrownia, sierociniec i przedszkole. Dzięki inwestycji w edukację poziom analfabetyzmu spadł z 87% w 1900 r., do 27% czternaście lat później.

Okres wojny spowodował wyrwę w tak dobrze działającej przed wojną działalności spółdzielczej Liskowa.

Rolnictwo po II wojnie światowej oparto na modelu radzieckim. Rolnicy indywidualni (w ramach walki z „kułactwem” i kolektywizacji wsi) byli obciążani wysokimi podatkami i namawiani na zakładanie spółdzielni produkcyjnej. Determinacja chłopów nie doprowadziła jednak do kolektywizacji rolnictwa w Liskowie. Spółdzielczość i inne inicjatywy ks. W Blizińskiego zostały po wojnie zaprzepaszczone. Nowe władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej powołały do życia spółdzielczość pod kontrolą aparatu państwowego. Powstały Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” Spółdzielnia Kółek Rolniczych czy Rejonowa Spółdzielnia Ogrodnicza , które po 1990 roku przestały funkcjonować. Rolnictwo w Gminie opierało się i opiera na indywidualnych gospodarstwach rolnych

Aktualna sytuacja w rolnictwie na terenie gminy Lisków

Charakterystyka ogólna Gmina Lisków jest Gminą typowo rolniczą. Posiada gleby z dużą przewagą gleb słabych. Gleby klasy I –III i IV stanowią 28,3 % powierzchni gminy a gleby klasy V i VI stanowią 71,7 % wszystkich użytków rolnych.

Obrazują to poniższe tabele

Użytki rolne wg. Klas bonitacyjnych w Gminie Lisków w ha i w %

2. Użytkowanie gruntów

Użytki rolne zajmują w Gminie Lisków 6522 ha , w tym powierzchnia gruntów ornych wynosi 5071 ha , łąk i pastwisk 1146 ha. Powierzchnia lasów w posiadaniu rolników wynosi 588 ha w tym 96 ha lasów do 40 lat

W poniższym zestawieniu przedstawiono strukturę użytkowania gruntów w gminie

Powierzchnia i użytkowanie gruntów w Gminie Liskó

3. Struktura gospodarstw rolnych

Za gospodarstwo rolne uważa się obszar użytków rolnych o powierzchni powyżej 1 ha

W zestawieniu przedstawiono zmiany struktury gospodarstw. Analiza struktury obszarowej wykazuje , ze dominują gospodarstwa małe do 5 ha ( 40%) oraz od 5- do 10 ha (38%). Gospodarstwa powyżej 10 ha stanowią 22% , szczególnie należy zwrócić uwagę na wzrost gospodarstw pow. 15 ha i więcej. Możliwość uzyskiwania dopłat z ARiMR do ha posiadanej ziemi powoduje ze duża część gospodarstw małych nie pozbywa się ziemi z własności  lecz zostaje najczęściej wydzierżawiona.

4.Produkcja roślinna

Produkcja roślinna ma decydujący wpływ na produkcję rolną i w dużym stopniu jest podporządkowana produkcji zwierzęcej w tym produkcji pasz. Nastąpiły istotne zmiany  w strukturze zasiewów poszczególnych upraw. Istotnie zwiększyła się powierzchnia zbóż i kukurydzy. Spadła natomiast powierzchnia upraw ziemniaków z 817 ha do 148 ha , buraków 120 ha do 28 ha i warzyw z 71 ha do 14 ha na przestrzeni 14 lat. Zwiększały się zwłaszcza zasiewy kukurydzy na kiszonkę i ziarno. Zmiany w strukturze zasiewów na korzyść zbóż i kukurydzy dokonały się z uwagi na potrzeby wzrastającego pogłowia bydła mięsnego i krów mlecznych. Ziarno zbóż wykorzystywane jest też przy produkcji świń chociaż w gminie maleje pogłowie trzody.

W 2015 r w Gminie Lisków na skutek suszy spadła wydajność zbóż , kukurydzy i ziemniaków. Dużo niższy był zbiór trawy z łąk i pastwisk

Dane na postawie GUS Powszechnego spisu Rolnego Zestawienie zasiewów przeznaczonych pod zbiory w 2016 r 5. Ogrodnictwo i warzywnictwo Powierzchnia sadów wynosi 54 ha i są to najczęściej sady przydomowe. W Gminie jest 5-6 rolników którzy mają sady wiśniowe najczęściej traktowane jako dodatkowe źródło utrzymania. Powierzchnia uprawy warzyw gruntowych i pod osłonami na terenie gminy Lisków co roku zmniejsza się i jest uprawiana w małych ilościach. 6. Produkcja zwierzęca.

Analizując stan pogłowia zwierząt gospodarskich to w porównaniu z rokiem 1996 wzrosła produkcja bydła , spadła liczba krów ,(zlikwidowano krowy w którym trzymano kilka sztuk) mocno spadła ilość trzody chlewnej. Szacuję ze w 2015 roku w gminie pogłowie bydła mięsnego utrzymuje się na poziomie 4300 sztuk i może być większa niż w 2010 roku. Podstawowym czynnikiem w rozwoju chowu bydła mięsnego była atrakcyjniejsza cena w stosunku do trzody chlewnej , chociaż rok 2015 ze względu na suszę i brak paszy mógł ograniczyć chów bydła. Niekorzystnie kształtowały się uwarunkowania produkcyjno-handlowe w chowie bydła mlecznego , Zniesienie kwoty mlecznej , zwiększona podaż mleka spowodowała ze w chwili obecnej przy cenie 0,8 – 1,1 zł za l produkcja mleka staje się nieopłacalna

Czynnikiem ograniczającym rozwój chowu trzody chlewnej była niska opłacalność spowodowana spadkiem popytu na wieprzowinę

Reasumując można stwierdzić ze rolnictwo w Gminie mimo dużej części małych gospodarstw produkujące na własne potrzeby jest rolnictwem w przeważającej mierze towarowym. Zwiększa się obsada bydła ,krów w gospodarstwach towarowych a z produkcji rezygnują rolnicy kilkuhektarowi którzy wydzierżawiają swoją ziemię  tym rolnikom którzy muszą zwiększać obsadę krów mlecznych  i bydła by stać się zdolnymi do konkurowania z partnerami europejskimi